नेपालको राजनीति अमेरिका नल्याउन मन्त्रि ज्ञवालीको आग्रह

डालस, टेक्सास । नेपाली नेताहरु अमेरिका आउने बढ्दो क्रमको शृंखलामा यतिबेला नेपाल सरकारका प्रधानमन्त्रि र पररास्ट्र मन्त्रि अमेरिकाको भ्रमणमा छन् । संयुक्त राष्ट्र संघको ७३औं सभामा भाग लिन यो टोली यतिबेला अमेरिकामा छ । ब्यस्त समयको बाबजुद पररास्ट्र मन्त्रि प्रदिप ज्ञवाली टेक्सास आएका छन् । नेपाली नेताहरु आउँदा असाध्य उत्साहित हुने नेपाली समुदाय प्रदिप ज्ञवालीको आगमनले पनि उत्साहित छ । नेपाल प्रतिको गहिरो चासोको कारण उनीहरु नेपालका नेताहरु आउँदा उनीहरुका कुरा सुन्न मरिहत्ते गर्छन । सूचना र संचारको यो युगमा सबै कुरा थाहा पाउँदा पाऊदै पनि ढुक्क हुन उनीहरुका मुख बाटै कुरा सुन्न चाहन्छन ।

केहि समय अघि नेपालका पूर्व प्रधानमन्त्रि बाबुराम भट्टराई पनि यहाँ आएर अन्तरक्रिया गरेर गए । प्रदिप ज्ञवाली पनि एकदुई दिन डालसका केहि कार्यक्रमहरुमा भाग लिए र लिंदैछन् ।
प्रदिप ज्ञवाली नेपाली राजनीतिमा विवादरहित नेता मानिन्छन । उनको बोली मात्र होइन व्यवहार पनि कसैले प्रश्न गर्न नसक्ने खालको छ । त्यसैले पनि डालसको नेपाली समुदाय उनको उपस्थिति प्रति सकारात्मक र उत्साहित थियो ।
सेप्टेम्बर २९ मा दुइ वटा बिशेष अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रम सम्पन्न भए । एउटा नेपाल अमेरिका पत्रकार संघ (नेजा) को आयोजनामा स्थानीय फिस्टेल रेस्टुरेन्टमा र अर्को प्रबासी नेपाली मंच, नेपाली समाज टेक्सास र एनआरएन टेक्सास च्याप्टरको आयोजनामा नेपाली मन्दिरको सभा हलमा । दुवै कार्यक्रम अत्यन्त जानकारीमुलक र फलदायी रहे । पहिलो कार्यक्रममा पत्रकारहरुले नेपाली समुदायका चासोहरु र पत्रकारहरुका चासोहरु प्रस्तुत गरे । दोश्रो कार्यक्रममा समग्र नेपाली समुदायले आफ्ना गुनासाहरु व्यक्त गरे । दुइवटा कार्यक्रममा मन्त्रि ज्ञवालीले करिव ९० मिनेट आफ्नो भनाइहरु राखे ।

बुँदागत रुपमा केहि प्रश्नहरु र उत्तरहरु :

बिदेसमा बस्ने नेपालीहरुबारे सरकारी धारणा के छ ?
बिगत केहि समय देखि नै नेपालबाट आउने नेपाली नेताहरुले तपाईंहरु नेपाल फर्केर केहि गर्नु पर्छ भन्न छाडेका छन् । ६० लाख भन्दा बढी जनता बिदेसमा रहेको अबस्थामा सबै फर्के भने के गर्ने भन्ने चिन्ता सरकारमा वा सत्तामा रहेकाहरुलाई रहनु अस्वाभाविक होइन । पररास्ट्र मन्त्रि ज्ञवालीले त्यो कुरा लुकाएनन । प्रबासी नेपालीहरुलाई नेपालमा लगानी गर्न आबस्यक सबै कुरा गर्न तयार रहेको उनले प्रस्ट पारे । नेपाललाई सहयोग गर्न भौतिक रुपमा नेपालमै हुनु पर्छ भन्ने छैन भन्दै ज्ञान, शिप र आर्थिक लगानी नै प्रबासी नेपालीहरुबाट नेपालले अपेक्षा गरेको मन्त्रि ज्ञवालीले प्रस्ट पारे । यी काम गर्न बृहद नेपाली परिवारको रुपमा प्रबासी नेपालीहरुलाई स्वीकार गर्न अप्ठेरो नहुने मन्त्रीको भनाइ थियो ।
नेपालले अहिले लिएको बाटो, वर्तमान अवस्था र भविस्य प्रति प्रबासी नेपालीहरुमा देखिएको चिन्ता बारे ज्ञवालीको भनाइ :
अहिले नेपालले लिएको बाटो नेपालको मौलिक बाटो हो । १० बर्षे सशस्त्र द्वन्दको हामीले सफलतापुर्बक ब्यबस्थापन गर्यौं । संबिधान सभा मार्फत संबिधान बनायौं । संबिधान अनुसार तीनै तहको निर्बाचन मार्फत देशलाई राजनीतिक अस्थिरताबाट मुक्त गर्यौं । अब हाम्रो राजनीतिक परिवर्तनको पाटो सकिएको छ । हामी आर्थिक सम्वृद्धिको यात्रामा अघि बढेका छौं । सरकार बनेपछि बर्षौं देखि बिग्रेका कुराहरु ठिक ठाउँमा ल्याउन हामीलाई केहि समय लाग्यो । त्यसले गर्दा यति मजबुत सरकारले पनि काम गर्न सकेन भन्ने जनगुनासो देखिए पनि छिट्टै देखिने गरी सरकारले गरेको कामको नतिजा आउने छ । यो सरकारलाई असफल हुने छुट छैन । हामीले नेपाली जनतालाई निरास पार्दैनौं । देश सम्वृद्धि, शान्ति र विकासतर्फ अघि बढ्छ । चिन्ता लिनु पर्ने कुनै कारण छैन ।

असन्तुलित बैदेशिक सम्बन्धको बारेमा वर्तमान सरकार के गर्दैछ ?
छिटो छिटो सरकार परिबर्तनले गर्दा हाम्रो बैदेशिक नीति स्थिर थिएन । कतै बढी ढल्किने र कतै बढी बम्किने काम अस्थिर सरकारहरुबाट भएकै हो । अब हामी नयाँ दिशामा अघि बढेका छौं । हाम्रो सैन्य क्षमता लड्न सक्ने खालको छैन । हामी सबै देशहरु प्रति मित्रवत व्यवहार गर्न चाहन्छौं । सबैसंग मित्रवत सम्बन्ध स्थापित गरेर हाम्रो हितहरुको रक्षा गर्न चाहन्छौं । भारत र चीनसंग बराबरीको सम्बन्ध राख्छौं । बिगतमा देखिएका समस्याहरु धेरै समाधान भैसके, बाँकी पनि छिट्टै समाधान हुन्छन । चीनसंग पनि पारबहन सम्झ्यौता गरिसक्यौं । अब नेपालले नाकाबन्दीको बेदना कहिल्यै खेप्नु पर्दैन । भारतसंगको सिमा सम्बन्धि समस्याहरु पनि हल हुने क्रममा छन् । सुस्ता र कालापानी बाहेक अन्य कुराहरुमा छिट्टै कुराहरु टुंगिने अबस्थामा हामी छौं ।
सिके राउत र उनका गतिबिधिहरु बारे प्रबासीहरुको चासोलाई उनले के भने ?
सरकारका दुइ प्रमुख कामहरु देशको सीमाको रक्षा र जनताको रक्षा गर्नु हो । सिके राउतका गतिबिधिहरुबारे हामी अनभिज्ञ छैनौं । सुस्म तरिकाले यी गतिविधिहरुलाई नियालिरहेका छौं । स्थापनाकाल देखि खुकुरीको भरमा हामीले हाम्रो सिमा रक्षा गरेका छौं र हाम्रो भूभाग रक्षा गर्न हामी सक्षम छौं, चिन्ता लिनु पर्दैन । बेला आए पछि सरकारको कारबाही देख्नु हुनेछ ।
एनजीओ, आइएनजिओ मार्फत बिदेसीहरुले नेपालभित्र गरिरहेका गतिविधिहरु कसरी नियन्त्रण गर्नु हुन्छ ?
हाम्रो देशभित्र को आएर के गर्दैछ भन्ने हामीले थाहा पाउनु पर्छ । कसले कहाँ कस्तो पैसा ल्याएर खर्च गर्दैछ भन्ने कुरा हामीलाई थाहा दिनु पर्छ । अहिले सम्म अस्थिर सरकार भएको कारणले उनीहरुले पनि मनपरी गर्दै आए । अब हामी पारदर्शिता र जवाफदेहिता खोज्छौं । त्यसो गर्न हामी नियमावली बनाउंदै छौं । छिट्टै त्यस्ता अवान्छित गतिबिधि गर्ने छाडा एनजीओ आइएनजीओहरु सरकारी दयारा भित्र आउछन ।
प्रबासमा गरिने नेपाली राजनीति र बिरोधको संस्कृति बारे मन्त्रि ज्ञवालीले के भने ?
तपाईंहरु प्रबासमा झगडा गर्न छोड्नुस । नेपालका नेतालाई सिकाउन छोड्नुस । नेपालको राजनीतिक दलको नाता लगाएर संगठन खोल्न छोड्नुस । यहाँ तपाईंहरुलाई एकताको खाँचो छ । नेपालबाट सिकेर आएको बिरोधको संस्कृति अब बन्द गर्नुस । यो वा त्यो नाममा नेपालका राजनीतिक दलसंग सम्बद्ध संस्था खोलेर झगडा नगर्नुस । धर्म, कर्म र संस्कृतिको रक्षा गर्नुस । अमेरिकामा तपाईं नेपालीहरुको अवैतनिक राजदुत हो, राम्रो काम गरेर नेपाललाई चिनाउनुस । सक्नु हुन्छ नेपालमा पैसा पठाएर लगानी गर्नुस होइन भने नेपालका नेतालाई गालि गर्ने काम बन्द गर्नुस ।

भाषामा केहि तलमाथि भए पनि मन्त्रि ज्ञवालीको डेढ घण्टाको मन्तव्यको सार यहि नै हो । नेपालमा रहंदा एमाले सम्बद्ध रहेका मान्छेहरु रहेको संस्था प्रबासी नेपाली मंचको समेत आयोजनामा यो कार्यक्रम भएको भए पनि उनले यसलाई घुमाउरो पारामा अनाबस्यक रहेको कुरा स्पस्ट पारे । डालसमा नेपाल सरकारको स्थायी नियोग स्थापना गर्नु पर्ने मागमा भने यहाँका नेपालीहरुलाई कति आबस्यक छ भन्दा पनि नेपाललाई कति फाइदा छ, त्यहि अनुरुप निर्णय हुने जानकारी गराए । असल र बुद्धिजीवी नेताको छबि बनाएका मन्त्रि ज्ञवालीले प्रश्नोत्तरको क्रममा सोंचे जस्तो नभए पनि सबै प्रश्नका उत्तर दिएर करिव करिव सबैलाई सन्तुस्ट पारे । कार्यक्रममा अमेरिकामा बस्ने नेपालीहरुले नेपाल सरकारको तर्फबाट अपेक्षा गरिएका कुराहरुलाई लिपिबद्ध गरिएको अनुरोध पत्र समेत पररास्ट्र मन्त्रि ज्ञवालीलाइ बुझाइएको थियो । सो अबसरमा मन्त्रि ज्ञवालीले नेपाली मन्दिरका मूल पुजारी श्री शेखर पण्डितद्वारा लिखित “सुदामाका कनिका” नामक पुस्तकको बिमोचन समेत गरेका थिए। समाचार तथा समिक्षा: लेखनाथ गौतम

उक्त अबसरमा लिइएका केहि तस्विरहरु :