मतदाताले “टिके र डमी होइन, योग्य र स्वतन्त्र” उम्मेदवार रोज्नु पर्छ

एनआरएन अमेरिकाको २०१९-२१ लागि निर्बाचन हुने दिन नजिकिंदै छ । फेसबुकमा प्रचार पनि ब्यापक छ । उम्मेदवारहरु बग्रेल्ती छन् । अध्यक्ष देखि बोर्ड अफ डाइरेक्टर सम्ममा मनग्गे उम्मेदवारहरु छन् । मनोनयन दर्ता गर्ने दिनसम्म पुग्दा अरु कति थपिने होलान । जे होस् करिव ९ हजारको संख्यामा रहेका अमेरिकाका नेपाली मतदाताहरुको लागि कसलाई भोट हाल्ने भन्ने कुरामा प्रशस्त विकल्पहरु छन् । सामाजिक र सेवामुलक संस्थामा पदमा पुग्नेहरुको यति चाप हुनु खुसीको कुरा हो ।
बाहिर बाहिर भोट मागे जस्तो गरे पनि अधिकांश उम्मेदवारहरु आफ्नो योग्यता, क्षमतामा कमै मात्र विश्वास गरेको देखिन्छ । उनीहरु चुनाव जित्नको लागि कोठे बैठक देखि गुट उपगुटहरुसंगको सम्पर्कमा जान शुरु गरिसकेका छन् । सबैले आफैले सदस्य बनेको भनिएको यसपटकको सदस्यता बितरण अभियान पछि पनि कतिपयले “मेरो पकेटमा यति मत छन्” भन्न छोडेका छैनन् । त्यहि भनाइको आधारमा आफ्नो खुबीमा विश्वास नगर्ने उम्मेदवारहरु तिनै “कथित भोट बैंक” भएकाहरुको अघिपछि दौडिरहेका छन् । तिनै पकेटमा भएका भोटको आधारमा उनीहरु गोजीबाट निकालेर पदको बांडफांड गर्दै हिंडेका छन् । अध्यक्ष फलानो, उपाध्यक्षमा फलानो आदि इत्यादि ।

जसले जे भने पनि मेरो बुझाइ यसपटक अधिकांश मतदाता स्वतन्त्र छन् । उनीहरु बुद्धि र बिबेक प्रयोग गर्न सक्ने खालका छन् । एउटा भोट समेत स्वतन्त्र रुपमा मान्छे रोजेर हाल्न नसक्ने “डमी” व्यक्तिहरु अमेरिकामा नहोलान भन्ने मेरो विश्वास छ । त्यसैले आफ्नो मतको निर्णय आफैले गर्न सक्ने स्वतन्त्र हैसियत भएका एनआरएन अमेरिकाका मतदाताहरुले यसपटक बिबेक पुर्याउने आशा गर्न सकिन्छ । नेपाली संघ संस्थाहरुमा देखिने पुरानो चलखेल यसपटक एनआरएन अमेरिकाको निर्बाचनमा हुने छैन ।
हाम्रो नेपाल देखिको कमजोरी मौकामा गल्ति गर्ने र फुर्सदमा पछुताउने नै हो । हरेक चुनावमा आउने जोगीहरुलाई पार्टी लाइन, क्षत्रिय लाइन वा जातिय लाइनमा बसेर भोट हालेर करोडपति बनाउने हामी नेपालीहरु नै हो । त्यसैको सिको गर्दै अमेरिका आएर पनि कुनै न कुनै लाइनमा बसेर भोट हालेर पटक पटक पछुताउँदै आएका छौं । अब भने वास्ताविक कुरा बुझ्न ढिला भैसकेको छ । यसपटक त्यसो नगरे कसो होला ?

विश्लेषण “लेखनाथ गौतम”

भोट कस्तो उम्मेदवारलाइ हाल्ने ?
सबभन्दा पहिले सबै उम्मेदवारहरुको पृष्ठभूमि हेर्नुपर्छ । उठ्ने व्यक्ति आफै उठेको होकी कसैको “गोटी” बनेर उठ्दैछ, त्यो हेर्नु पर्छ । जितेर गए पछि उसले स्वतन्त्र रुपमा काम गर्न उ स्वतन्त्र हुनु पर्छ । अर्काको आडमा, अर्काको उक्साहटमा वा अर्कालाई “टेको” बनाएर उठेको मान्छेले सिन्को भाँच्न सक्दैन । उसका गतिबिधि र निर्णयहरु भविस्यमा स्वतन्त्र हुन सक्दैनन् । “आफ्नै खुट्टामा टेक्न” सक्ने व्यक्तिलाई रोज्नु हाम्रो पहिलो काम हो । उम्मेदवारहरुको पृष्ठभूमि राम्रो संग हेर्ने हो भने त्यो छुट्टाउन सकिन्छ ।
दोश्रो कुरा उम्मेदवारहरुको योग्यता हेर्नु पर्छ । उसले उठेको पदमा उसको दावी कत्तिको सहि छ, छुट्टाउनु पर्छ । एनआरएन कत्तिको बुझेको छ, एनआरएन स्थापनाको उद्देस्य के हो, त्यसका काम के के हुन् त्यो उसले बुझेको हुनुपर्छ । उठेको पदमा बसेर काम गर्न सक्ने उसको शैक्षिक, भाषिक, सामाजिक र अन्य हैसियत छ कि छैन त्यो हेर्नु पर्छ । उसको बिगतको आधारमा पनि उसको योग्यता छुट्टाउन सकिन्छ । एनआरएन आन्दोलन बुझेको र त्यसलाई कता लैजाने भन्ने केहि न केहि विचार भएको व्यक्ति हामीले हेर्नु पर्छ ।
घण्टा नहानी हामीलाई सुख छैन । हाम्रा व्यक्तिगत समस्याहरुमा स्थानीय संस्थाहरु छंदैछन् । एनआरएनमा भने व्यक्तिगत भन्दा पनि समुदायको हितको लागि काम गर्न सक्ने र काम गर्न जानेको व्यक्ति हामीले रोज्नु पर्छ । हाम्रो नेपालसंगको सम्बन्ध बलियो पार्ने शुत्र जानेको बुद्धि भएको व्यक्ति हामीले रोज्नु पर्छ ।
तेश्रो भनेको स्वतन्त्र छ कि छैन, हेर्नु पर्छ । कुनै पार्टीको झन्डा बोकेर आएको छ वा छैन, त्यो छुट्टाउनु पर्छ । कुनै पार्टीले “इन्डोर्स” गरेको धाक लगाउनेलाई सकेसम्म भोट हाल्नु हुन्न । किनभने यो कुनै नेपालका राजनीतिक पार्टीहरुको चुनाव होइन । कुनै राजनीतिक पार्टीमा बिगतमा संलग्न हुनुलाइ अयोग्य मान्न पक्कै सकिन्न । तर त्यो पार्टीको छायाँ बनाउने तरिकाले तिनै पार्टीहरुका आन्तरिक बैठकबाट निर्णय गरेर उठेका उम्मेदवारहरुलाइ सकेसम्म भोट हाल्नु हुँदैन । एनआरएनमा गएर स्वतन्त्र रुपमा “समग्र नेपालीहरुका” समस्याहरु सम्बोधन गर्न सक्ने र कुनै पार्टीको गोटी बनेर काम नगर्ने उम्मेदवारहरु हाम्रो रोजाइ हुनुपर्छ ।
समाजका अगुवाहरुले पनि स्वतन्त्र भूमिका निर्वाह गर्नु पर्छ । संस्थाको उद्देस्य अनुरुपको काम गर्न सक्ने उम्मेदवारलाइ प्रेरित गर्नु र योग्यता नपुगी रहर एबम करकापमा उठ्नेहरुलाई सम्झाउनु सबैको कर्तब्य हो । कसैको बिरुद्ध “बुख्याँचा” उम्मेदवार खडा गर्ने काम सबैले बन्द गर्नु पर्छ । “हाम्रो र राम्रो” उम्मेदवारलाइ अगाडी बढाउनु पर्छ । हाम्रो भए पछि “जो पनि ठिक” भन्ने प्रवृति त्याग्नु पर्छ । त्यसो गरे मात्र प्रबाशमा हाम्रो समाज अघि बढ्छ । साँघुरो स्वार्थको जन्जिरमा आफुलाई कैदी बनाएर समाज बन्दैन । सबभन्दा ठुलो हात त मतदाता कै छ । हामी सबैले गतिलो मान्छे पठायौं भने पक्कै एनआरएन अमेरिका संसारका अरु देशका भन्दा गर्ब गर्न लायक हुनेछ । जति गरे पनि नसिक्ने हाम्रो आदत नै हो भने भीरबाट लड्ने गोरुलाई रामराम मात्र भन्न सकिन्छ, काँध थाप्न कसले पो सक्छ र ?