अमेरिकी मध्यावधि निर्बाचन: मूल्य मान्यता र नैतिक धरातलको परिक्षा

अमेरिकाको अर्थतन्त्र यतिबेला बलियो छ । बेरोजगारी दर इतिहासकै सबभन्दा थोरै छ । पछिल्ला तथ्यहरुले यहि देखाउँछन् । रास्ट्रपति डोनाल्ड ट्रंप र रिपब्लिकन पार्टीका नेताहरुले जनतासामु यहि कुरा भन्दै छन् । अर्थतन्त्र बलियो हुनु र बेरोजगारी कम भएकोले हाम्रो पार्टीलाइ भोट हाल्नु पर्छ । करिव दुइ महिना भन्दा अलि बढी अर्थात् आगामी नोभेम्बेर महिनामा हुन लागेको मध्यावधि निर्बाचनको लागि रिपब्लिकन पार्टीको अर्को नारा करमा दिइएको छुट हुनेछ ।
अर्थतन्त्रको एउटा फेरो समातेर यसलाई उपलब्धिको रुपमा जनतासामु जान लागेको रिपब्लिकन पार्टीको चुनौती भने डेमोक्र्याटिक पार्टी हुनेछ । ठिक यतिबेला नै निर्बाचन हुने हो भने १०% भन्दा बढी अमेरिकी जनता डेमोक्र्याटिक पार्टीको पक्षमा रहेको पछिल्ला सर्भेहरुले दर्साएका छन् । डेमोक्र्याट भन्छन अर्थतन्त्र त बलियो छ तर त्यसको लाभ अत्यन्त धनाढ्यहरुले मात्र लिएका छन् । बेरोजगारी दर कम भए पनि कामदारहरुको तलब बढेको छैन जसले उनीहरुको क्रय शक्ति राम्रो छैन । कर छुटको ८०% पैसा माथिल्लो एक प्रतिशतको पनि १०% ले मात्र लिएका छन् । लाखौँ अमेरिकीहरुले स्वास्थ्य बिमा गुमाएका छन् ।

त्यस्तै डेमोक्र्याट भन्छन, रास्ट्रपति जाति विभेदी छन् । उनी अल्पसंख्यक समूहमाथि अनुदार छन् । उनी संधै झुठो बोल्छन । उनले झुठो बोलेरै रास्ट्रपतिमा बिजयी भएका हुन् । उनका लामो समयसम्म अधिवक्ताको रुपमा काम गरेका माइकल कोहेनले डोनाल्ड ट्रंपकै आदेशमा चुनावी आर्थिक नियम उलंघन गरेको स्वीकार गरेका छन् । ट्रंपका चुनावी अभियानका प्रमुख पल म्यानाफ़र्ट संघीय अदालतमा दोषी पाइएका छन् । यति धेरै नैतिक पतन हुँदा पनि रिपब्लिकन पार्टीको नियन्त्रणमा रहेको कांग्रेसले उनलाई सचेत बनाउन कुनै काम गरेको छैन । त्यसैले सत्ता र शक्तिको चेक र ब्यालेन्सको सिद्धान्त अनुरुप यी सबै नराम्रा काममा रास्ट्रपतिलाइ जिम्मेवार बनाउन हामीलाई जिताउन जरुरी छ ।

दुवै पार्टी जनता देखाउँछन्। दुवै पार्टी आफ्ना एजेन्डामा जनताको समर्थन रहेको दावी गर्छन । दुवै पार्टी मध्यमबर्गको पक्षमा रहेको बताउँछन् । यसको कारण भोट मध्यम बर्गमा बढी छ । धनीको संख्या थोरै छ, गरिव भोट हाल्न जान सक्दैनन् । अलिअलि पैसा भएको, फुर्सद भएको र राजनीतिमा चासो भएको यो मध्यमबर्ग संसारका हरेक उथलपुथलको कारण हो । तर अमेरिकामा यो बर्गले धेरै संघर्ष गर्नु परेको छ । लामो समय देखि उनीहरुको आर्थिक अवस्था राम्रो छैन । धनीहरु बिभिन्न बहानामा कर तिर्दैनन । गरिबहरु कर तिर्न सक्दैनन् । कर तिरेर देश धान्ने र नेता पाल्ने यो बर्गको आम्दानी समय अनुसार बढेको छैन ।

(Photo by Spencer Platt/Getty Images)

रास्ट्रपति ट्रंप र रिपब्लिकन पार्टी गैर कानुनी आप्रबासीहरु माथि अनुदार हुन चाहन्छन । कानुनी रुपमा अमेरिकामा बस्ने आप्रबासीहरु माथि भिन्नै कानुन बनाएर लागु गर्न चाहन्छन । नागरिक भैसकेका आप्रबसीहरुका फाइल खोलेर फेरी जाँच्न चाहन्छन । आप्रबासीहरुका कारण कतिपय अमेरिकीहरुमा परेको नकारात्मक असरको छिद्रमा छिरेर समग्र आप्रबासीहरु बिरुद्ध जेहाद छेडेका छन् । कतिपय अमेरिकीहरुमा रहेको आप्रबासी बिरोधि मानसिकतालाई भजाएर सत्ताको साँचो आफु संगै राख्न चाहन्छन । आप्रबासीहरुले गरेका धेरै राम्रा कामहरु बिर्सेर केहि व्यक्तिहरुले गरेका गल्तिहरुलाई अतिरन्जित गरेर क्षणिक फाइदा लिन चाहन्छन ।
जे भए पनि आगामी मध्यावधि निर्बाचन वर्तमान रास्ट्रपति डोनाल्ड ट्रंप माथिको जनमत संग्रह हो । रास्ट्रपति ट्रंपका धेरै नराम्रा कामहरुलाई रिपब्लिकन पार्टीका नेता कार्यकर्ताहरुले ढाकछोप गर्दै आएका छन् । रास्ट्रपति कै उपलब्धिहरुलाई आफ्नो उपलब्धिसंग जोडेर अमेरिकी जनतासामु उनीहरु जाँदै गरेको अबस्थामा यो निर्बाचन बास्तवमै डोनाल्ड ट्रंप माथिको जनमत संग्रह हो । अर्कोतिर डेमोक्र्याटिक पार्टीका उम्मेदवारहरुले समेत डोनाल्ड ट्रंपका गल्तीहरुलाई लिएर जनतासामु गएका छन् ।

लेखक: लेखनाथ गौतम

अमेरिकाको दुइ पार्टी प्रणालीमा यो बिभाजन नयाँ होइन । बाराक ओबामाको ८ बर्षे रास्ट्रपतिकालमा रिपब्लिकन पार्टीले उनका हरेक काममा तगारो हालेको थियो । नीतिगत तहमा यो विभाजन लामो समय देखि चल्दै आएको थियो । तर डोनाल्ड ट्रंपको कालमा भने अमेरिकाका नैतिक धरातलहरु पनि कमजोर भएका छन् । यतिबेला केहि सर्बोच्च अदालतको पदमा नियुक्तिको लोभमा रिपब्लिकन पार्टीले लामो समय सम्म लिएका परम्परागत धारणाहरु पनि छोडेको देखिन्छ । जस्तो खराब भए पनि आफ्नै पार्टीलाइ भोट हाल्ने संस्कृति अमेरिकामा पनि छ । स्वतन्त्र मतदाताहरुको हातमा अबको निर्बाचन निर्भर रहनेछ । अधिकांश स्वतन्त्र मतदाता यतिबेला रिपब्लिकन पार्टी र रास्ट्रपति ट्रंपको आचरणबाट असन्तुस्ट भएको अबस्थामा निलो वेभ आउने सम्भावना अधिक देखिन्छ ।